NƠI CƯ NGỤ CỦA THỦY TỔ

Theo cuốn “Phan tộc Thế phổ dòng họ Đà Sơn Quảng Nam – Đà Nẵng” do hội đồng gia tộc Phan tộc chư phái Quảng Nam – Đà Nẵng biên soạn từ năm 1957 đến năm 1997 mới xuất bản (trang 31, 34, 61) thì chi họ Phan Phước Đức – Quế Châu thuộc phái họ Phan Phước Thượng. Thủy tổ phái họ Phan Phước Thượng là PHAN VĂN LANG đời thứ 10 thuộc hệ 01 – hệ tộc 04 đại tộc Phan Đà Sơn. Hệ 01 – hệ tộc 04 này phát triển các hệ phái thuộc trực hệ Phan tộc Bàn Lãnh (nay là xã Điện Trung thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam), gồm các phái họ Phan Phước Thượng (huyện Quế Sơn tỉnh Quảng Nam), phái họ Phan Đông Yên và phái họ Phan Trà Kiệu (huyện Duy Xuyên tỉnh Quảng Nam (1).

Năm 1983, ông Phan Hưng đời thứ 13 họ Phan Phước Đức – Quế Châu có ghi từ phổ hệ đại tộc Phan Đà Sơn như sau: Ông Phan Thế Tổng đời thứ 09 đại tộc Phan Đà Sơn sinh hạ hai người con trai có tự là ông Phan Thế Khoa (ông này sinh hạ phái họ Phan Đông Yên) và ông Phan Văn Lang (ông này sinh hạ phái họ Phan Phước Thượng của chúng ta) (2).

Theo phả họ Phan phái nhất làng Đông Yên (trang 03 và trang 80) thì thủy tổ họ Phan phái này là ông Phan Thế Tổng (thông tin này trùng với thông tin tại (2)). Năm 1563, Ngài theo chúa Sải Vương vào đất Quảng Nam…thành lập làng Bàn Lãnh Đông Châu (nay là xã Điện Trung thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam). Tại Bàn Lãnh ông Phan Thế Tổng sinh hạ được một người con trai có tự là ông Phan Thế Khoa (tại phả này không đề cập đến ông Phan Văn Lang là con của ông Phan Thế Tổng như phả của đại tộc Phan Đà Sơn đã nói tại (2)). Cũng theo phả của dòng Phan Đông Yên thì đời 13,14 của dòng Phan này có cùng thời gian sinh hạ với đời 13, 14 của dòng họ Phan Phước Đức – Quế Châu. Điều này có nghĩa là thủy tổ của họ Phan Phước Đức – Quế Châu là ông PHAN VĂN LANG có cùng một đời với thủy tổ họ Phan Đông Yên là ông PHAN THẾ KHOA (cùng đời ở đây là đời thứ 10 hệ 01 – hệ tộc 04 của Phan tộc Bàn Lãnh thuộc đại Phan tộc Đà Sơn tức là đời thứ 01 của dòng Phan Phước Đức – Quế Châu và đời thứ 01 của dòng Phan Đông Yên)(3).

Theo lời truyền kể của các vị cao niên đời thứ 12 và đời 13 của dòng họ chúng ta thì lúc sinh thời cụ tiến sĩ Phan Quang có về tại làng Bàn Lãnh để hội tổ (4).

Như vậy, nếu các thông tin tại (1), (2), (3), (4) là hoàn toàn chính xác thì ông thủy tổ PHAN VĂN LANG họ Phan Phước Đức – Quế Châu sinh tại làng Bàn Lãnh (nay là xã Điện Trung thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam).

Theo nhận định của chúng tôi ông thủy tổ của chúng ta từ Bàn Lãnh rồi lần theo đường thủy của các dòng sông Thu Bồn, sông Bà Rén, sông Ly Ly, sông Chợ Đụn,…đến cắm chân gần nơi giao thủy của sông Chợ Đụn và khe Thông để định cư lập nghiệp (nay là thôn Phước Thượng xã Quế Thuận huyện Quế Sơn tỉnh Quảng Nam). Thủy đạo là con đường thuận lợi nhất mà người xưa lựa chọn để tìm nơi lập nghiệp.

Căn cứ vào phả hệ phái Phan Phước Thượng và phả hệ họ Phan Phước Đức – Quế Châu (1983); căn cứ vào nơi an táng mộ phần của ông bà thủy tổ và của các ông bà tổ các đời tiếp theo; căn cứ vào nơi xây dựng các nhà thờ chúng ta khẳng định chắc chắn rằng: ông tổ đời thứ 02 – PHAN VĂN LƯƠNG, người khai tiên họ Phan Phước Đức – Quế Châu sinh ra tại làng Phước Thượng. Khi đã trưởng thành, người chuyển cư từ làng Phước Thượng đến định cư lập nghiệp tại xứ Ao Thành (nay là thôn Phước Thành xã Quế Thuận huyện Quế Sơn tỉnh Quảng Nam), khẳng định chắc chắn rằng các ông tổ từ đời thứ 3 trở về sau của dòng họ chúng ta đều sinh quán, trú quán, lập nghiệp tại xứ Ao Thành (nay là thôn Phước Thành xã Quế Thuận), tại làng Phước Đức (nay là thôn Phước Đức xã Quế Châu) và các vùng phụ cận hai địa danh này.